Er det enkelt for alle å pendle til det geografiske midtpunktet?

Argument om kort eller lang pendletid blir brukt for å legge ned tilbod nokre stader eller halde oppe tilbod andre stader, sjølv om faktisk reisetid ikkje er vurdert i arbeidet med høyringsframlegget.

Avdelingsdirektør Bjørn Lyngedal og prosjektleiar og medlem i arbeidsgruppa, Tor Ivar Sandvik, har mellom anna forklart at Eid vgs. er foreslått med to klasser studiespesialiserande også i framtida fordi Nordfjordeid geografisk er eit midtpunkt i Nordfjord. Faktiske reisetider er då ikkje vurdert og sentralisering er heller ikkje eit av kriteria for utforming av framtidig tilbodsstruktur.

Kan ikkje seie noko om kvifor fylkesdirektøren foreslår Eid og Stryn som skular med tilbodet

Tore Hjelle som representerte næringslivet i møtet med fylkespolitikarane i hovudutval for opplæring tysdag 9. april, viste eit kart over Nordfjord og skulane med overskrifta: « Finst det andre regionar i verda der ein bygger ned det tilbodet som ligg i midten og som alle har pendlaravstand til?»

Avdelingsleiar ved Eid vgs, Cecilie Bjørlo, meiner også det er mogleg for alle frå Måløy, Stryn og Gloppen å pendle til Eid vgs.

Fjordabladet slår fast på leiarplass at «Nordfjordeid ligg midt i Nordfjord – slik at elevar kan pendle frå Gloppen, Stryn og Måløy»

Men stemmer påstandane om at alle elevar i Nordfjord enkelt kan pendle til Eid vidaregåande skule?

– Ingen skal bli tvunget til å flytte på hybel

Faktasjekken

Fleire av medlemmane i hovudutvalet for opplæring og kompetanse blei overraska over avstandane i Nordfjord då dei var på rundreise nyleg, og peikte på at dette ikkje gjekk spesielt godt fram av høyringsteksten.

– Desse konsekvensane kunne vi ikkje lese ut av saka som no er sendt på høyring. Det synest eg er veldig uheldig, sa utvalsmedlem Stig Abrahamsen i Framstegspartiet til Fjordenes Tidende etter møtet på ein av skulane.

Mener kunnskapsgrunnlaget er for dårlig: – Veldig mange konsekvenser er ikke synliggjort

Fjordenes Tidende har derfor faktasjekka påstandane om enkel pendling. Dette er metoden vi brukte:

• Vi har undersøkt dei konkrete reiserutene og -tidene elevar i Nordfjord har i dag.

• Vi har brukt appen Entur og sjekka busstidene på éin konkret dag, onsdag 24. april. Reisetida kan variere noko mellom ulike appar, men reisetida er likevel tilnærma lik og det er berre snakk om nokre minutt til og frå.

• Vi har undersøkt kor lang tid det tar å pendle frå by, tettstadar og bygder til Eid vgs, Stryn vgs, Firda vgs og Måløy vgs med buss. Vi har også sett på rutene som kombinerer båt og buss og kor lang tid det tar.

• Vi har sett på reisetida elevar har til dei nærmaste vidaregåande skulane sine, og kor lang reisetid dei får til vidaregåande skular som ligg lenger vekke

• Vi har sjekka med alle skulane når første time begynner og når siste time sluttar, noko som er avgjerande for at elevane skal rekke skulen og rekke bussen heim.

• Elevane har éin eller eit par dagar som er kortare, ofte knytt til om dei går på vg1 eller vg2 eller vg3, studieførebuande eller yrkesfag. Vi har tatt utgangspunkt i den tida dei avsluttar skuledagen dei aller fleste dagane, og som er avgjerande i valet om ein har moglegheit å pendle.

• Vi har sjekka med skulane dersom vi har vore usikre på om elevar rekk ein buss som er sett opp til ei viss tid frå ein bestemt stoppestad.

• Vi har dobbeltsjekka med bussjåførar og elevar om reiseveg og/eller stoppestadar er rett.

• Enkelte plassar må du gå nokre minutt for å komme til den vidaregåande skulen sidan enkelte avgangar ikkje går heilt til skulen eller frå skulen. Desse minutta er ikkje tatt med i oversikta.

Mål nummer ein for elevar – nå skulestart

Slik er skuledagen på dei fire skulane:

• Eid vgs startar dagen klokka 08.50 og siste time sluttar 15.55.

• Stryn vgs startar dagen klokka 08.45 og siste time sluttar klokka 15.45.

• Firda vgs startar dagen klokka 08.30 og siste time sluttar klokka 15.50.

• Måløy vgs startar dagen klokka 08.30 og siste time sluttar klokka 15.40.

«Sikre at flest mogleg vg1-elevar slepp ufrivillig lang reiseveg»

Tre av prinsippa fylkespolitikarane vedtok skulle ligge til grunn for ny tilbodsstruktur i si bestilling til administrasjonen handla om:

• vidareføring av ein desentralisert skulestruktur der elevane skal ha tilgang på variert opplærings- og linjetilbod i sine nærområde.

• å sikre at flest mogleg vg1-elevar slepp ein ufrivillig lang reiseveg.

• å samle fagtilboda der det er føremålstenleg, noko som i større grad gjeld der det er små reiseavstandar mellom skulane og tilboda

Utifrå bussrutene slik dei er i dag, vil elevar som bur i Måløy og skal pendle til Eid vgs totalt bruke 2 timar og 11 minutt av dagen på reise slik sein bussrute heim er 24. april. Reisetida er 2 timar og 17 minutt med tidleg bussrute heim.

For ungdom som bur i bygdene rundt vil det ta lenger tid. For eksempel:

• Kvalheim - Eid vgs: 3 timar og 31 minutt

• Oppedal - Eid vgs: 3 timar og 40 minutt

• Osmundsvåg - Eid vgs: 5 timar og 30 minutt (her vil du ikkje rekke skulestart, må reise heim etter berre eit par timar og på vegen heim må du vente fleire timar på ein stoppestad før du kan ta neste buss heilt heim).

Ein første konklusjon: Det er er eit puslespel av buss- og båtruter som ikkje i alle tilfelle blir gunstig for elevar som vil pendle.

Flatraket, Selje og Stadlandet

Dersom ein elev frå Selje skal pendle til Måløy vgs vil det totalt ta 1 time og 46 minutt å reise dei litt over 80 kilometrane tur-retur. Dersom Selje-eleven skal pendle til Eid vgs med buss vil det ifølge ruta 24. april ta 4 timar og 3 minutt.

Frå Flatraket til Måløy vgs treng eleven berre 29 minutt i buss tur/retur, mens eleven vil måtte bruke 2 timar og 56 minutt tur/retur Eid vgs.

Frå Stadlandet til Måløy vgs må ein elev bruke totalt 3 timar og 57 minutt , mens det frå Stadlandet til Eid vgs blir ei reise på heile 4 timar og 55 minutt tur/retur med dagens bussruter.

Taxi og buss – og likevel langt

Då hovudutvalet for opplæring og kompetanse var på besøk på Måløy vgs tok elev Lillian Johanne Prestvik opp problemet med lang reiseveg. Ho bur på Stadlandet, og meinte ho allereie hadde meir enn lang nok reiseveg til Måløy vgs. I dag tar ho først taxi frå Stadlandet til Selje, for å korte ned reisevegen, og så tar ho buss vidare frå Selje til Måløy.

Mener vgs-forslaget tvinger dem på hybel eller til å sitte timevis i buss hver dag

Om Lillian skulle reise til Eid vgs, blir reisevegen naturleg nok endå lenger, sjølv med tilpassa skyss som taxi og andre løysingar. Ifølge henne sjølv ville ho måtte regne med å bruke totalt minst 3,5 timer kvar dag på reising.

Når det gjeld elevar frå Stårheim pendlar dei raskare til Eid vgs enn til Måløy vgs. Til Eid vgs er det totalt berre 36 minutt for ein elev som reiser frå Stårheim, medan det er ein 1 time og 16 minutt tur/retur Stårheim til Måløy vgs.

Enklare å pendle ut frå det geografiske midtpunktet?

Gjennomgangen viser at det å vere eit geografisk midtpunkt ikkje nødvendigvis er det same som at pendling inn til staden er enkelt. I Nordfjord sitt tilfelle ser det ut til å vere enklare å pendle ut frå det geografiske midtpunktet.

Elevar som bur på Nordfjordeid og dei næraste bygdene rundt har større valfridom enn andre ungdommar i Nordfjord i val av skule og utdanning. Dei har kortare reisetid til alle skular og kan dermed bu heime og sleppe å leige hybel. Som er det dei fleste ungdommar i Nordfjord helst vil, ifølge søkartala på skulane.

Her kan du studere reisetidene sjølv slik dei er onsdag 24. april:

Har jobba for betre tilbod

Stad kommune har dei siste åra jobba for at busstilbodet i eigen kommune skal bli betre slik at reisevegen også blir gunstigare for elevar i ytre som går på dei fylkeskommunale vidaregåande skulane.

– Heilt sidan kommunesamanslåinga for tre år sidan har det vore årlege innspel til forbetring av rutetilbodet i Stad kommune. No er det tid for nye innspel retta mot transportselskapet Skyss, som er eigd av Vestland fylkeskommune, skreiv Fjordabladet i januar i fjor i ein artikkel der avisa problematiserte den svært lange reisevegen elevar i ytre delar av kommunen hadde om dei skulle pendle til Eid vgs.

Enn så lenge har det ikkje blitt betre.

Elevar frå Stadlandet som pendlar med buss heile vegen til Eid vgs. om morgonen må først vente 46 minutt i Selje og deretter 16 minutt på busstoppet på Almenningsfjellet i Kinn kommune. Og dei rekk heller ikkje skulestart med denne løysinga. På heimveg går bussruta direkte via Vanylven kommune med ei reisetid på 1 time og 45 minutt.

Elevar som pendlar frå Stadlandet til Måløy vgs. må også vente 46 minutt i Selje, men køyrer etter det direkte til Måløy vgs. På veg heim via Vanylven kommune må dei, ifølge ruta, vente 29 minutt på Bryggja.

Avstandane vil alltid vere der

Uansett om ein skulle vere så heldig å få betre ruter, er det vanskeleg å gjere noko med avstandane i Nordfjord. Om dagens bussruter hadde vore direkteruter ville elevar som pendlar frå Stadlandet til Eid vgs unngått 62 minutt med venting. Den totale pendletida i buss ville då bli litt 3 timar og 53 minutt.

Elevar frå Stadlandet som skulle pendle til Måløy vgs med direkterute ville unngått 46 minutt med venting, og den totale pendletida ville ha blitt 3 timar og 11 minutt.

Buss - båt - buss for å rekke skulestart

For å rekke skulestart på Eid vgs må elevar frå Stadlandet velje ei pendlerute med buss – båt – buss. Dei må då reise kl. 06.01 om morgonen frå Stadlandet og ta hurtigbåten frå Selje til Måløy kl. 06.50. Då er dei i Måløy 07.15. Dei kan då ta bussen vidare til Eid vgs klokka 07.18 frå Torghopen og vere framme på Eid vgs klokka 08.35. Reisetida fram blir då 2 timar og 34 minutt, og total reisetid på ein dag blir 4 timar og 19 minutt.

Dersom Stadlandet-elevane brukar same skuleruta med båt og buss om morgonen til Måløy vgs, blir reisetida 1 time og 27 minutt om morgonen. Total reisetid på ein dag blir 3 timar og 7 minutt.

For Selje-elevane, som sjølvsagt også kan ta hurtigbåten om morgonen, blir reisetida fram til Måløy vgs 38 minutt og fram til Eid vgs 1 time og 45 minutt.

Den totale reisetida for Selje-elevane blir 3 timar og 23 minutt for dei som går på Eid vgs og 1 timar og 28 minutt for dei som går på Måløy vgs. Grunnen til at dei må ta buss tilbake til Selje er at det ikkje er nokon båtrute tilbake før om kvelden.

Skulane lengst inne i fjorden

Fjordenes Tidende sjekka også reisetida for elevar i Stryn og Sandane til dei andre tre vidaregåande skulane.

Bur du på Sandane, vil du med dagens bussruter verken rekke skulestart i Måløy eller Stryn. Elevane kjem ikkje fram før litt over klokka 10, og total pendletid er også over fire timar.

Den totale pendletida frå Sandane til Eid vgs er 1 time og 30 minutt.

Bur du i Stryn og vil pendle til Måløy vgs eller Firda vgs, må du opp grytidleg og ta bussen klokka 06.00. Den totale daglege reisetida frå Stryn til Firda vgs, er 3 timar og 35 minutt.

Skal du pendle heim til Stryn frå Måløy vgs. får du eit problem sidan bussen går kl. 14.23, altså før skulen er slutt. Den totale reisetida er 4 timar og 17 minutt.

Vel ein elev å pendle frå Stryn til Eid vgs er total reisetid 1 time og 40 minutt.

I og med at det ikkje vil vere plass til for eksempel alle studiespes-elevar fra Måløy vgs og Firda vgs på Eid vgs, sjølv med to parallellar, som då vil ligge nærmast, vil nødvendigvis elevar frå Måløy- og Sandane-området på papiret måtte sjå mot Stryn vgs – og reisetider på rundt fire timar totalt.

Men i praksis blir det annleis ettersom inntaket vil handle om karaktersnitt. Det er dei elevane med høgast karakterar frå Måløy, Firda og Eid vgs, som vil få plass på Eid vgs, alle sin nærmaste skule. Elevar frå alle tre skular med eit lågare karaktersnitt må ut på reise. Med andre ord sender dette forslaget endå fleire ungdom enn foreslått nedtak ut i ufrivillig pendling eller på hybel. Og viss søkartala blir veldig gode må ungdommen som ikkje får plass på Stryn vgs ut av regionen dersom dei ønsker dette utdanningsprogrammet.

Endringslogg: Tastefeil i tabell retta og det som blei påverka i tekst blei justert klokka 09.45.

Dette er orda og uttrykka du treng for å forstå vgs-saka

Dette er saka om forslaget til ny vgs-struktur i Nordfjord oppsummert

To klasser studiespes skal vere viktig for fagbreidda – dagens situasjon viser liten forskjell på ei og to

Andre inntaksområde får ha skular med éi klasse studiespesialisering – men ikkje Nordfjord

Lærarar på dei fire Nordfjord-skulane kan måtte jobbe på andre skular